Als het aan woonminister Mona Keijzer ligt, kunnen statushouders binnenkort geen voorrang meer krijgen op een sociale huurwoning. Het is een vurige wens van deze regering, want door de krapte op de woningmarkt zijn de wachtlijsten voor huurhuizen onmenselijk lang. Volgens de regeringspartijen draagt de voorrang van de statushouders bij aan de druk op die wachtlijsten.

Met dit initiatief geven zij dan ook gehoor aan alle mensen die last hebben van de krapte op de woningmarkt. Aan twintigers en dertigers die al jaren uit huis willen, maar geen geschikte woning kunnen vinden. Maar ook aan hun familieleden waar ze noodgedwongen blijven inwonen. Ook aan de scheefwoners die willen doorstromen maar geen koop- of huurwoning kunnen vinden. Zij houden daardoor langer een sociale huurwoning bezet dan ze zelf zouden willen. De krapte op de woningmarkt raakt de maatschappij in de volle breedte.

Ondertussen zien al die woningzoekenden in het nieuws hoe de opvangcentra uitpuilen en mensen in Ter Apel zelfs buiten moesten slapen. Als je een sociale huurwoning zoekt, dan zie je niet alleen het leed, maar vooral heel veel mensen die allemaal voorrang krijgen op een woning boven jou, ook al sta jij misschien al tien jaar op de wachtlijst. Maar waarom heeft een statushouder meer recht op een woning in de gemeente waar jij bent opgegroeid, waar jij naar school bent geweest, waar jij werkt en belasting betaalt, waar jij iedereen kent? Dat valt toch niet uit te leggen?

Toch ligt het voorstel heel gevoelig. In een verklaring reageerden direct zestien gemeenten dat ze de maatregel “onmenselijk” vinden voor de statushouders. In hun reactie stellen ze dat de voorrang voor de statushouders niet het probleem is, maar het tekort aan sociale woningen. Hun voorstel is dan ook dat de minister gemeenten verplicht om minimaal 30 procent van de nieuwbouw sociaal te bouwen.

Het verbaast mij dat de gemeenten in hun reactie geen enkele vorm van erkenning geven voor de nood die de woningzoekenden voelen. Met geen woord spreken de gemeenten over de verantwoordelijkheid die zij hebben voor de inwoners die keer op keer misgrijpen bij een woning omdat altijd iemand met een urgentieverklaring voorrang krijgt. Daardoor lijkt het of zij zich alleen het lot van statushouders aantrekken en blind zijn voor de belangen van de andere woningzoekenden in hun gemeente.

Met deze reactie dragen de gemeenten bij aan polarisatie in de maatschappij. Waarom maken zij het een wedstrijdje wiens leed het ergst is? Voor het vertrouwen in de overheid zou het beter zijn als gemeenten alle woningzoekenden gelijk behandelen. Schrijnende gevallen zouden altijd een urgentieverklaring moeten krijgen, ongeacht waar ze vandaan komen of wat hun status is. Daarnaast zouden gemeenten natuurlijk prioriteit moeten geven aan het bouwen van alle soorten woningen. Want de krapte op de woningmarkt is voor iedereen een probleem, of je nou statushouder bent of niet.

Deze column is op 19 feb 2025 gepubliceerd in het Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad, de Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad en IJmuider Courant.